آزمون من

توضیحاتی درباره آزمون علوم پایه Reform

آزمون جامع علوم پایه یکی از دو آزمونی است که شما در دوره پزشکی عمومی ناچار به قبولی در آن هستید! با این حال اگر جز آن دسته از دانشجویانی هستید که به چیزی بیشتر از صرف قبولی در آزمون می اندیشید باید بگویم که آزمون علوم پایه بهترین فرصت شما در پزشکی است. به علاوه اینکه حتما یادتان باشد که حداقل بخشی از دروس علوم پایه بلاشک در فهم بهتر شما از موضوعات بالینی بسیار ضروری و اثرگذار است. بنابراین چه جز آن دسته از دانشجویان هستید که علوم پایه را جدی می گیرند و چه جزو آن دسته ای که به بهانه اهمیت بیشتر بالین از آن مغفول مانده اند، ایمان داشته باشید که مطالعه برای آزمون می تواند شما را به یک جمع بندی بسیار مناسب از مطالب مفید و کارا برای بالین برساند. از بین تمام دروس دروه علوم پایه آناتومی، فیزیولوژی، باکتری شناسی، ویروس شناسی، انگل شناسی و قارچ و تا حدودی جنین شناسی بیشترین کاربرد را خواهند داشت که از قضا سهم آن ها در سوالات آزمون نیز بسیار زیاد است. بعد از این مقدمه سعی می کنم شما را در قالب رایج ترین سوالات دانشجویان با این آزمون آشناتر سازم:

-کسب رتبه در آزمون علوم پایه اصلاً چه فایده ای دارد؟!

1.      اول از همه پرواضح است که کسب رتبه منوط به مطالعه در حد رتبه اولی ها می باشد و این به این معنی است که خواندن در چنین سطحی (که اصلاً دشوار هم نیست) ضامن رسیدن شما به تمام فوایدی است که آزمون علوم پایه می تواند داشته باشد و در بالا به آن اشاره شد مانند جمع بندی مطالب مفید برای بالین و دوره کارآموزی و …

2.      ایجاد حس خوشایند هدر نرفتن عمر در این ۵ ترم ! جدا از این که معدل شما چند است و یا این که چه میزان از مطالب به یاد شما مانده است، همین حس زیباست که به طرز شگرفی نیمه عمر مطالب علوم پایه را در ذهن شما بسیار افزایش می دهد. به یاد داشته باشید که در آزمون های استاندارذ سعی بر این است که از مطالب مهم و کاربردی تر سوال مطرح شود به ویژه در سیستم نوین آموزش پزشکی(reform). بنابراین آوردن رتبه بدین معنی است که شما مطالب مهم تر را به خاطر سپرده اید!

3.      درخشان تر کردن رزومه ی پزشکی شما. کسب رتبه در آزمون علوم پایه پزشکی می تواند ثمراتی را برای شما به ارمغان بیاورد مانند: عضویت در بنیاد ملی نخبگان (و بهره بردن از مزایای آن مانند کمک هزینه های آموزشی و پژوهشی، معافیت سربازی و …)، عضویت در استعداد های درخشان دانشگاه (اگر تا به حال نبوده اید)، داشتن امتیاز برای انتخاب دانشجوی نمونه کشوری و همچنین سهمیه استعداد های درخشان برای آزمون دستیاری و… . بنابراین اگر به فکر افزایش امتیازات خود هستید به یاد داشته باشید که کسب رتبه در آزمون علوم پایه قدری راحت تر از آزمون پیش کارورزی است.

4.      نمره آزمون علوم پایه هیچ گونه تأثیری در مسائل آموزشی مربوط به دوره بالینی یا تخصص شما مانند گروه بندی دوره کارآموزی، انتخاب بیمارستان و … نخواهد داشت (البته این مسئله صرفاً در دانشکده پزشکی شهید بهشتی صدق می کند!) بنابراین اگر موارد ذکر شده در بالا و همچنین حس بد نمره پایین آوردن در آزمون هیچ کدام برشما اهمیتی ندارند می توانید با خیالی آسوده و با حداقل تلاش علوم پایه را به سلامت بگذرانید.

-کسب نکردن حداقل نمره قبولی چه عواقبی دارد؟

هیچ! با همه تأکیداتی که برای مطالعه بیشتر کردم، ولی واقعاً اتفاق خاصی نمی افتد و شما از چیزی محروم نمی شوید صرفاً پزشکی شما یک دوره ۶ ماهه ناقابل به تعویق می افتد (اگر در آزمون بعدی پذیرفته شوید!) حداقل نمره قبولی تا پیش از قطبی شدن آزمون علوم پایه معادل با ۷۰ درصد میانگین نمرات ۵ درصد افرادی بود که بالاترین نمره را در سطح کشور کسب می نمودند به جز یک بازه ۲ ساله از سال ۹۰ تا ۹۲ که حداقل نمره قبولی معادل با ۵۰ درصد نمره آزمون بود! بعد از قطبی شدن این حداقل نمره معادل ۷۰ درصد میانگین نمرات ۵ درصد اول هر قطب محاسبه می شود. در هر دو صورت حداقل نمره قبولی برای دانشجویان داوطلب در آزمون علوم پایه اصلاحات، معادل ۷۰ درصد میانگین نمرات ۵ درصد اول ۳ دانشگاه اجرا کننده ریفرم بوده است که شامل دانشگاه های مازندران، شاهرود و شهید بهشتی می باشند و از این لحاظ فرقی به حال دانشجویان دانشکده های این سه دانشگاه نداشته است.

-اصلاً قطبی شدن آزمون به چه معناست و آیا باز هم رتبه آوردن فایده ای دارد؟

از آزمون شهریور ۹۳ طرح قطبی شدن آزمون های جامع پزشکی (علوم پایه و پیش کارورزی) در سراسر کشور اجرایی شد که در طی آن دانشگاه های علوم پزشکی کشور به ۱۰(یا یازده) قطب آموزشی تقسیم بندی شده و در هر قطب یک دانشگاه به عنوان دانشگاه مادر انتخاب شده است. مسئولیت طراحی سؤالات و سایر امور آزمون های جامع از بعد از آزمون مذکور بر عهده دانشگاه مادر و با همکاری اساتید سایر دانشگاه های زیر مجموعه می باشد (تا پیش از این طراحی سؤالات بر عهده وزارت بهداشت بوده است.) بنابراین اساس دانشگاه شهید بهشتی در قطب دهم و در کنار سایر دانشگاه های این قطب مانند علوم پزشکی اراک، ارتش، البرز، ایران، بقیت الله، شاهد و قزوین با مرکزیت دانشگاه علوم پزشکی تهران قرار دارد!!! اما نگران نباشید!جریان آزمون علوم پایه قدری متفاوت است. به دلیل اجرای آزمایشی طرح اصلاحات در آموزش پزشکی(reform) در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شاهرد و مازندران وزارتخانه وظیفه طراحی سوالات آزمون علوم پایه این سه دانشگاه را برعهده خودشان و با مرکزیت دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گذاشته است. امری که پیش از این نیز صادق بوده است و بنابراین از این حیث نیز قطبی شدن فرقی به حال دانشجویان این سه دانشگاه نکرده است! بعد از این طرح، رتبه کشوری معنایی ندارد اما رتبه دانشگاهی و مزایای آن همچنان باقی است لذا قطع به یقین باید گفت کسب رتبه در آزمون همچنان برای افراد سودمند می باشد.

-سبک سوالات علوم پایه به چه شیوه ای است؟

اکثر طراحان سؤالات آزمون و اعضای کمیته کشوری آزمون از اساتید دانشکده شهید بهشتی می باشند. با این حال همانگونه که بیان شد سؤالات توسط اساتید هر سه دانشگاه طراحی می شوند. سؤالات علوم پایه نیز مانند هر آزمون استاندارد دیگری از هر ۳ نوع سوال ساده(۲۵ درصد) متوسط(۵۰ درصد) و مشکل(۲۵ درصد) تشکیل شده است و باز مانند هر آزمون استاندارد دیگری(!) در هر دفترچه سؤال آن حدود ۲ الی ۵ سوال غیر استاندارد(بدون پاسخ صحیح یا دارای چند جواب درست) وجود دارد!!! اما به هبج وجه نیازی نیست شما حین امتحان توجهی به این موضوع داشته باشید و اساساً موضوع مهمی نمی باشد. به هیچ عنوان نگران کمبود وقت نباشید و اگر جزو ۹۹ درصد درس خوان کلاس هستید! نگران قبول شدن در آزمون هم نباشید (۱درصد باقی مانده هم بعد از اضافه شدن مقداری نمره که نسبتاً امر رایجی است، قبول خواهند شد!) لذا با خیالی آسوده سعی کنید در مدت باقی مانده تا امتحان علوم پایه همان طور که گفته شد به گونه ای تلاش نمایید که بیشترین کوله بار ممکن را از دروس علوم پایه با خود بر بالین بیمار ببرید و همچنین در کنار آن بیشترین نمره ممکن در آزمون را کسب کنید.

– چگونه بیشترین نمره ممکن را در آزمون کسب کنیم و به عبارتی مختصر و مفیدترین منابع مطالعه چیست؟

در این جا به هیچ وجه قصد نداریم به شما بگوییم چی بخوانید! بلکه هدف صرفاً بیان پاره ای از نکات است که شما را در پیدا کردن منبع و روش مناسب برای مطالعه یاری کند. دانشجویان اصولاً سؤالات آزمون را به دو دسته کلی سؤالات دستگاه ها (شامل تمام ارگان سیستم های ترم ۲ الی ۵ به علاوه ی مقدمات علوم پایه ۱ تا ۳) و سؤالات اصطلاحاً عمومی (شامل دروس بهداشت، تغذیه، زبان، معارف، انگل شناسی، باکتری و روان) تقسیم می کنند. بر این اساس حدودا ۱۳۰ سوال از ۲۰۰ سوال آزمون مربوط به دستگاه ها می باشد. تا قبل از آزمون شهریور ۹۲ اسامی هر درس در بالای سؤالات آن نوشته می شد اما از آزمون شهریور ۹۲ تا اسفند ۹۳ صرفا نام دروس عمومی در دفترچه مشخص بود با این حال سؤالات مربوطه به یک دستگاه ها پشت سر هم بودند. از آزمون اسفند ۹۳ به بعد نیز کلاً نام هیچ درسی در بالای آن مشخص نمی باشد اما باز هم سوالات مربوط به هر درس پشت سر هم قرار دارند! گرچه کاملاً بعید است که طراحان سوالات در نظر داشته باشند پا را فراتر نهاده و بخواهند مثلاً ترتیب سؤالات را نیز به هم بزنند اما حتی ۱ درصد هم در تمرکز و نحوه پاسخگویی شما تأثیری نمی گذارد. شاید بتوان گفت تنها کمکی که فهمیدن نام درس به دانشجو می کند حذف برخی گزینه ها سؤالات مربوط به رادیولوژی ارگان سیستم ها می باشد. مثلاً در صورت شک بین قوس آئورت با کارینا در یک مقطع عرضی قفسه سینه ممکن است دانستن این که سؤال مربوط به دستگاه تنفس است مشکل گشا باشد اما واقعاً سوالات آن قدر راحت تر از این هستند که نیازی به این مسائل احساس نشود! قبل از این که به شما بگویم که چگونه بفهمید چه چیزی بخوانید ابتدا برخی آمار نسبتاً ثابت را که برخی ها علاقه وافری به دانستن آن ها دارند به شما ارائه میدهم گرچه معتقدم فقدان آگاهی از این موارد به شما لطمه ای نمی زند.

تعداد سوالات هر ارگان سیستم (به طور میانگین) :

دستگاه اسکلتی ۱۰ – دستگاه تنفس ۸ – دستگاه قلب ۱۳ – دستگاه اعصاب ۱۶ – دستگاه پوست ۳ – دستگاه کلیه ۱۰ – دستگاه خون ۵ – دستگاه گوارش ۱۴ – دستگاه بینایی ۵ – دستگاه غدد ۱۰ – دستگاه شنوایی ۵ – دستگاه تولید مثل ۸

تعداد سوالات هر درس(به طور قطعی!) :

آناتومی ۲۸ – جنین ۹ – بافت ۱۰ – رادیولوژی ۸ – ایمونولوژی ۱۱ – بیوشیمی ۲۰ – فیزیولوژی ۳۵ – ژنتیک ۶ – فیزیک پزشکی ۴ – بهداشت ۱۲ – تغذیه ۵ – روان ۶ – باکتری ۱۰ – ویروس ۳ – انگل ۱۰ – زبان انگلیسی ۱۳ – انقلاب و معارف ۱۰

در دروس جنین و بافت و ایمونولوژی و فیزیولوژی ۳ سؤال مربوط یه درس مقدمات می باشد.

در درس بیوشیمی ۶ سؤال مربوط به مقدمات می باشد.

در درس ژنتیک ۳ سؤال مربوط به مقدمات و ۳ سؤال مربوط به ژنتیک ترم ۴ می باشد.

در درس انقلاب و معارف اسلامی ۵ سؤال مربوط به درس انقلاب و ۵ سؤال مربوط به درس معارف اسلامی!

در درس بهداشت ۶ سؤال از بهداست عمومی ۳ سوال از تماس با جامعه و ۳ سوال از تماس با بیمار(تا قبل از تغییر منبع سال ۹۳)

منابع اصلی معرفی شده از سوی وزارت بهداشت:

منابعی که سالیان سال دست نخورده باقی مانده اند همچنان به عنوان منبع طراحی سوالات از سوی وزارت خانه در نظر گرفته می شوند. گرچه منبع طراحی سؤال برای طراحان لزوماً این موارد نمی باشند (به ویژه سوالات مربوط به ارگان سیستم ها) اما با این وجود ما آن ها را برای شما آورده ایم:

آناتومی.اسنل- انگل شناسی.انگل شناسی پزشکی مارکل – بافت شناسی.جان کوئیرا – بیوشیمی.هارپر – تغذیه.کراوس – حشره شناسی.حشره شناسی تالیف م.سرویس – روان شناسی.هیلگارد – ژنتیک.امری – فیزیک پزشکی.کتاب دکتر ابوالحسنی – فیزیولوژی.هال(گایتون) – باکتری و ویروس.جاوتز – زبان انگلیسی.زبان تخصصی ۱ و ۲ و ترمینولوژی کوهن

و اما درس بهداشت که تا پیش از سال ۹۳ منبع آن کتاب پارک به علاوه درسنامه های تماس بود اما اکنون فصول زیر از کتاب جامع بهداشت عمومی به علاوه آخرین برنامه ی واکسیناسیون کشوری (بازنگری سال ۹۳) جزء منابع شما محسوب می شود که توصیه میکنم آن را جدی بگیرید:

کلیات بهداشت عمومی – بهداشت برای همه و مراقبت های بهداشت اولیه – نقش سازمان های فراملی در توسعه سلامت – آموزش بهداشت و ارتقا سلامت – کلیات بهداشت محیط – بهداشت حرفه ای – بهداشت دهان و دندان – مروری بر واژه های رایج در بهداشت عمومی – مبانی و اصول اپیدمیولوژی – نظام مراقبت و گزارش دهی – وضعیت موجود نظام مراقبت بیماری های واگیر – سطوح پیشگیری – بررسی و کنترل همه گیری ها – جمعیت شناسی پزشکی – روش های پیشگیری از بارداری – بهداشت باروری – تغذیه با شیر مادر – رشد و نمو کودکان – بهداشت بلوغ و نوجوان – بهداشت روان(کلیات)

اما جدا از این مباحث این که چه چیزی برای مطالعه مناسب است مقوله ای کاملاً اختصاصی و منحصر برای هر فرد است! اصولاً منابع موجود برای مطالعه در آزمون شامل: کتب مرجع، درسنامه های دانشکده، جزوه اساتید، کتاب های درسنامه ای موجود در بازار (مانند کتاب درسنامه برتر خودمان!) و یا صرفاً مطالعه سؤالات سال های گذشته می باشد (گزینه برتر). ما در این جا قصد نداریم به شما توصیه خاصی جهت استفاده از منبع خاصی داشته باشیم و صرفاً نکاتی را ذکر می کنیم که همه دانشجویان با هر هدفی که دارند بتوانند از آن ها استفاده کنند:

– برای دروس ارگان سیستم برخی ها درسنامه ها را مطالعه کرده و برخی دیگر از کتب درسنامه ای استفاده می کنند. اما چیزی که اکثریت از آن مغفول هستند جزوه اساتید است. اساتیدی که طراحان سؤالات آزمون نیز می باشند و اصولاً در برخی از دروس سؤالات بیشتر از آن که از منابع یا درسنامه ها باشد از ذهنیت اساتید است که در جزوه ها به خوبی نگاشته شده اند.

– از سوی دیگر بخش قابل ملاحظه ای از سوؤلات نیز از درسنامه های دانشکده و برخی دیگر حتی از کتب مرجع معرفی شده از سوی وزارت خانه می باشند. لذا همان طور که مشاهده می کنید به نظر نمی رسد خواندن یک منبع خاص جوابگوی همه سوالات باشد. بنابراین از نظر ما بهترین کار این است که قبل از شروع خواندن برای هر درس یک نگاهی به سؤالات چند دوره اخیر آن بیاندازید و بعد از ارزیابی شخصی خودتان منبع یا منابع مناسب را مطالعه کنید. اصراری به خواندن از یک منبع خاص نداشته باشید مثلاً اگر بعد از زدن سؤالات اسکلتی به این نتیجه رسیدید که جنین شناسی و مثلاً یک سری نکات آناتومی را از جزواتی که قبلاً خوانده اید باید مطالعه کنید و بقیه را از درسنامه حتماً همین کار را بکنید. (سعی کنید تا جایی که امکان دارد منابع جدید نخوانید مگراین که یک برنامه ریزی منسجم برای آن کرده اید و جدای از بحث آزمون می خواهید اطلاعات خود را کامل تر کنیدو)

– اگر اصرار بر مطالعه یک منبع خاص دارید باید بگویم که در مورد ارگان سیستم ها مطالعه درسنامه ها و یا کتب مرجع و یا کتاب های درسنامه مانند موجود در بازار عملاً تفاوتی در عملکرد شما در آزمون نخواهند داشت (اگر به یک کیفیت مطالعه شوند) اگرچه قطع به یقین سواد شما در مطالعه با کتب مرجع به مراتب بالاتر خواهد بود.

– اگر هم حوصله یا وقت مطالعه در این حجم را ندارید مطمئن باشید که در صورت مطالعه دقیق سؤالات آزمون های چند دوره اخیر به همراه پاسخ های تشریحی آن ها، هم عملکرد شما در آزمون و هم سطح سواد شما به حد قابل قبولی خواهد رسید. حتی می توان با مطالعه اندک در کنار پاسخ های تشریحی سؤالات در آزمون به رتبه دست یافت. نکته دیگر این که با توجه به موجود بودن کتب درسنامه ای و پاسخ های تشریحی آزمون های مربوط به علوم پایه ریفرم در بازار به سراغ آزمون های قطب های دیگر نروید. (در بحث سوالات مربوطه به ارگان سیستم ها مانند دروس آناتومی،بافت، فیزیولوژی، جنین و بیوشیمی)

– برای دروس به اصطلاح عمومی قضیه کمی متفاوت است و با توجه به نامتناسب بودن حجم منابع معرفی شده برای آن ها با اهمیت و تعداد سؤالاتشان می توان گفت صرفا دو گزینه بیشتر روی میز وجود ندارد! کتاب های درسنامه ای و پاسخ های تشریحی آزمون های قبلی. شک نکنید که در مورد این دروس پاسخ های تشریحی در اولویت قرار دارند. تجربه ی دوستانی که موفق به کسب رتبه در آزمون ها شده اند نشان داده است مطالعه پاسخ های تشریحی آزمون های علوم پایه ریفرم لازم و کافی بوده است. اگر قصد دارید اقدام بیشتری انجام دهید میتوانید سؤالات دروسی مانند روان شناسی، تغذیه، باکتری و ویروس، انگل شناسی و زبان و معارف را از سایر آزمون های علوم پایه(غیر ریفرم) نیز تمرین کنید. در هر حال اگر خواندن کتب درسنامه ای را بیشتر می پسندید حتماً یک دور سؤالات آزمون های دوره های اخیر را ولو بدون مطالعه پاسخ های تشریحی آن ها تمرین کنید. البته در ویرایش جدید کتاب گزینه برتر سعی شده است تمام نکات مهم مربوط به آزمون های سایر قطب ها نیز متناسب با دیدگاه طراحان سؤالات ریفرم گنجانده شود.

– از سوالات عمومی به دلیل کمتر بودن اهمیتشان غافل نشوید. می توان با یک برنامه ریزی خوب و زمانی اندک، نمره خوبی از این ۷۰ سؤال کسب نمود. به ویژه کسانی که به دنبال رتبه هستند حواسشان باشد که معمولاً رتبه نفرات اول را تعداد سؤالات صحیح آن ها در دروس عمومی مشخص می کند! مسئله ای که افرادی که وقت مناسبی را برای دروس عمومی اختصاص نداده اند از آن به عنوان “شانس” یاد می کنند.

در پایان بار دیگر به دلیل مشابه بودن سبک سؤالات در سالیان مختلف (به دلیل ثابت ماندن اکثر طراحان از آزمون اسفند ۸۹ به بعد) زدن سؤالات دوره های آخر آزمون های اصلاحات را به شدت توصیه می کنم. صرف نظر این که چه منبعی را می خواهید مطالعه کنید.

محمد موحدی نیا (رتبه 1 دانشگاهی و رتبه 2 کشوری آزمون علوم پایه شهریور92)